Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

Konya Özel Psikiyatrist ve Konya Özel Psikoterapist Uzm. Dr. Aslı Seda Kıraç’ın Meram Yaka’da bulunan Özel Psikiyatri Kliniğinden Konya Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu Tedavisi, Konya Obsesif Kompülsif Bozukluk Tedavisi, Konya Takıntı Bozukluğu Tedavisi için randevu alabilirsiniz.

OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB)

Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), kişinin obsesyon (takıntı) adı verilen yineleyici, ısrarlı, kaygıya neden olan, istenmeden gelen düşünce, dürtü ya da imajlara sahip olması ve bu kaygıyı rahatlatmak ve takıntıları kovmak için yapılan yineleyici, kişinin kendini yapmaktan alıkoyamadığı fiziksel ve zihinsel davranışlarda bulunması ile karakterize psikiyatrik bir bozukluktur. Genellikle kişi obsesyonlarını kendi zihninin bir ürünü olarak görür, mantıksız ya da saçma olduğunu bilir. Kompulsiyonlar ise obsesyonun doğurduğu kaygıyı azaltmak amacıyla yapılır, gerçekle ilgisi yoktur, belirgin olarak abartılıdır, obsesyonu etkisizleştirmeye yöneliktir ve geçici rahatlama sağlar. Obsesyon ve kompulsiyonlar kişinin zamanının harcanmasına, günlük işlerin aksamasına, toplumsal ve mesleki işlevselliğin bozulmasına yol açar. Obsesyonlar özellikle kişi için önemli olan ve değerleri ile ilgili konularla ilişkili olma eğilimindedir. Örn: Din adamlarında dini obsesyonlar, ev kadınlarında bulaş obsesyonları, anne ve babalarda çocukları ile ilgili zarar verme veya cinsel obsesyonların sık görülmesi.

Ortalama başlangıç yaşı 20’li yaşlardır. Yaşam boyu yaygınlığı %2-3 dolayındadır. Çoğu zaman sinsi başlar, kronik alevlenip yatışan bir gidişatı vardır. Bu alevlenmeler stresle ilişkili olabilir.

Oluş nedenleri içinde biyolojik nedenler önemli bir yer tutmaktadır. Sağaltımında kullanılan serotonin gerialım inhibitörlerinin (SSRI) etkili olması, bozuklukta serotonerjik dizgenin rolü olduğunu düşündürmüştür. Kalıtımsal çalışmalarda OKB’li hastaların birinci derece yakınlarında 5-10 kat daha fazla benzer hastalık öyküsüne rastlanmaktadır.

Klinik özellikleri: Bir düşüce, dürtü veya imaj kendiliğinden ısrarlı ve kalıcı biçimde kişinin bilincine girer. Bunun doğurduğu kaygı kişiyi bir önlem almaya iter. Bunlara karşı koymak, etkisizleştirmek için kompulsiyonlar ortaya çıkar. 4 ana belirti örüntüsü vardır.
Bulaşma obsesyonu: En yaygın görülenidir. Kişi idrar, dışkı, toz ya da mikrop bulaştığını düşünür. Bu bulaşmanın nesneden nesneye, insandan insana geçtiğine inanır. Bunu yok etmek için yıkama, temizleme kompulsiyonları yapılır ya da bulaştan kaçmaya, kaçınmaya çalışır.
Şüphe obsesyonları: Kişi bazı eylemleri yapmadığına, unuttuğuna, ihmal ettiğini düşünür (Kapıyı, musluğu, hava gazını açık bıraktığı şeklinde). Bunu kontrol etme kompulsiyonları izler. Defalarca ocağı, kapıyı kapatıp kapatmadığını kontrol eder.

Cinsel ya da saldırganlık obsesyonları: En rahatsız edici obsesyonlardır, kişiler yasak cinsel eylem ve saldırgan davranışlarla ilgili düşünce, imajlar yaşantılar (çocuğunu öldüreceği, annesine tacizde bulunacağı düşünceleri, araba kullanırken istemeden bir yayaya çarpma vb). Bunları etkisizleştirmek için ailesinden, çocuklarından uzak durma, çevresindekilere böyle bir davranışta bulunup bulunmadığını sorma, teyit alma gibi kompülsiyonlarda bulunur.
Düzen (simetri) obsesyonları: Bazı eylemlerin ve eşyaların belli bir düzen içinde olmasını isteme biçimindedir. Yemek yeme, yıkanma ritüelleri; eşyaları düzene sokma, sıralama şeklinde kendini gösterebilir.

En sık görülen obsesyonlar bulaşma (%55), kuşku, cinsel ya da saldırganlık obsesyonlarıdır. En sık görülen kompulsiyonlar ise yıkama, temizleme, kontrol etme, sayı sayma, dua etme, soru sorma gibi kompulsiyonlardır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi

OKB tedavisi için hastalığın şiddetine göre tek başına ilaç tedavisi, tek başına psikoterapi veya ilaç ve psikoterapinin birlikte uygulandığı kombine tedaviler önerilmektedir. İlaç tedavilerinde ilk basamakta serotonerjik antidepresanlar başlanmaktadır, yeterli olmadığı durumlarda ise tedaviye antipsikotik ilaçlar eklenebilmektedir. Yapılan çalışmalarda ilaç ve psikoterapinin birlikte uygulandığı vakalarda daha fazla başarılı sonuçlar alındığı saptanmıştır. Özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Kabul Kararlılık Terapisi (ACT), Alıştırma ve Tepki Engelleme (ERP) OKB belirtilerinin kontrol altına alınmasında ciddi faydalar sağlayan terapi yöntemleridir.

Transkranimal Manyetik Uyarım Tedavisi (TMS)

İlaçlar ve psikoterapi yöntemleri obsesif kompulsif bozukluğun (OKB) tedavisinde birinci basamakta uygulanmaktadır. Ancak OKB hastalarının yaklaşık %30 ile bu tedavi yöntemleri ile yeterli etkinlik sağlanılamayabilir. Bu durumda ilaç tedavisi ve psikoterapi ile birlikte TMS tedavisinin kullanılması tedavi başarısı arttırmaktadır.

TMS tedavisi 2019 yılında FDA tarafından onaylanmıştır ve son yıllarda OKB tedavisinde kullanımı giderek artmaktadır.